Samo słowo heraldyka pochodzi od instytucji heroldów, czyli mistrzów ceremonii wywołujących rycerzy w szranki podczas turniejów, przez wygłaszanie opisów ich herbów. Heroldowie (nazywani czasami "królami herbowymi") byli pierwszymi w praktyce i z urzędu znawcami godeł rycerskich. Z biegiem czasu heraldyką zaczęto nazywać całą dziedzinę wiedzy, związaną z rozwojem, funkcjonowaniem i opisywaniem herbów.

W kalendarzu umieszczono tylko podstawowe informacje o herbach - nazwę, dokładny opis, tereny, na których herb był najbardziej rozpowszechniony w średniowieczu, interesujące legendy herbowe oraz wykaz rodzin posługujących się danym znakiem. Polska heraldyka dopuszcza możliwość posługiwania się jednym herbem przez nieraz kilkaset rodzin (inaczej niż w heraldyce zachodnioeuropejskiej). Sytuacja ta była spowodowana podziałem pod koniec XV wieku zwartego rodu heraldycznego na poszczególne rodziny, które przybrały nazwiska od posiadanych dóbr ziemskich, zachowując jednak dawny herb. W wielu przypadkach należało dokonać radykalnej selekcji rodzin, prezentując tylko najważniejsze. Nie wszystkie rodziny wywodzące się z danego rodu musiały posługiwać się jednakowym herbem. Nieraz nie tylko pojedyncze familie, ale i ich cale grupy używały godeł różniących się w rysunku od znaku uznawanego za podstawowy. Są to tzw. odmiany herbowe, które zostały umieszczone obok podstawowego herbu. Warto poświęcić kilka zdań historii rycerskich herbów Polaków. Wywodzą się one w znacznej większości od dawnych znaków własnościowych, używanych jeszcze przed wykształceniem się warstwy rycerskiej. Duży wpływ na wygląd polskich godeł miała także heraldyka zachodnioeuropejska. Herb stał się symbolem odróżniającym stan rycerski najwcześniej na Śląsku - już w XIII wieku, na pozostałym terytorium kraju - w czasie dwóch kolejnych stuleci.

Znaczenie herbu bardzo się zwiększyło, gdy w XIV stuleciu przyjęto w Polsce chorągiewny system wojskowy. Od tej pory współrodowcy walczyli w jednym oddziale, pod sztandarem ze wspólnym godłem. Herb widniał także na tarczy każdego rycerza. Tarcza z godłem była jednak tylko jednym z elementów składowych herbu. Druga część, zwana klejnotem, była od czasów króla Anglii Ryszarda Lwie Serce umieszczona na hełmie. Najczęściej było to powtórzenie wizerunku z tarczy, bądź też ogon pawi lub strusi. Do hełmu często przyczepiano chustę ochraniającą przed palącymi promieniami słońca. W XV wieku ciężkozbrojne rycerstwo straciło już swoją rolę, a wojny rozgrywano przy pomocy zaciężnego żołnierza, lecz tradycja pozostała Herb nadal składał się z tarczy (która stała się już tylko kartuszem) z godłem i umieszczonego nad nią hełmu w koronie, z klejnotem. Chusta zmieniła się natomiast w dwubarwny płaszcz okrywający herb, czyli tzw. labry (nie należy ich mylić z prawdziwymi, gronostajowymi płaszczami okrywającymi herby większości rodzin książęcych).

W miarę upływu wieków wygląd tarcz i hełmów zmieniał się, zgodnie z wymaganiami stawianymi przez epokę. Uznano jednak za wskazane, aby wszystkie wizerunki zamieszczonych w kalendarzu herbów miały, przyjęte za idealne, gotyckie kształty tarcz i hełmów. Czytelnika może zadziwić niespotykany, nieco archaiczny język opisu, czyli blazonowania herbu. Język ten tworzył się przez wieki i wykształcił pewien niezmienny kanon. Krokwie ułożone w kształcie litery "W" są nazywane "lękawicą", miecz lub krzyż jest zawsze wbity - czyli "zaćwieczony" np. na podkowie, której zakończenie to tzw. "ocele". Ostrze miecza lub strzały to "żeleźce", a "zawiasa kotłowa" to uchwyt tego naczynia.